Vanuit de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Regering wordt erop aangestuurd om tot een zo groot mogelijke samenwerking te komen tussen het bestuur van de gemeente en van het OCMW.
Het gemeentedecreet van 15 juli 2005 en het OCMW decreet van 19 december 2008 maken een samenwerking tussen de twee autonome besturen mogelijk. Samenwerking betekent niet dat het OCMW wordt afgeschaft. De twee autonome besturen hebben elk een eigen rechtspersoonlijkheid, budget, personeelsformatie, leidend ambtenaar en beheersstructuur.
Bovendien is de basiswetgeving van de OCMW’s federaal en zijn de OCMW’ s als instelling formeel verplicht op te richten in elke gemeente van het land.  De opdrachten inzake individuele sociale hulpverlening zijn en blijven een exclusieve bevoegdheid van het OCMW.

Er zijn voldoende opportuniteiten om een samenwerking te overwegen:
a) Financieel : samenwerken houdt een kostenverlaging op de inzet van middelen in. Daarnaast geeft het aan het lokaal bestuur een grotere marktmacht mee bij het financieel beheer van de middelen.
b) Continuïteit en risicobeheer : samenwerken vermijdt eenmansdiensten die tijdelijk door vakantieregeling of afwezigheden wegens ziekte niet operationeel zijn. Samenwerken verhoogt ook de flexibiliteit en de slagkracht van de organisatie bij onverwachte gebeurtenissen en nieuwe omgevingen.
c) Uniformiteit en standaardisering  : onmiddellijke resultaatsgebieden zijn hier op beheersmatig niveau het personeels-
en financieel beleid en op procesmatig niveau het aankoopbeleid.
d) Samenwerken is investeren in deskundigheid via schaalvergroting : met als onmiddellijke resultaten kennisbundeling, -verbreding, en –verdieping, samen met een constante professionalisering.
e) Infrastructureel : het samenbrengen van diensten op één locatie houdt besparingen in op verschillende werkingskosten (onderhoud, nutsvoorzieningen, burotica…). Het samenbrengen van diensten betekent voor het informaticabestand uniformisering van hard- en software, met minder ondersteunende kosten voor onderhoud, meer eenheid van organisatiestructuur.
In talrijke gemeenten is het samenwerkingsproces tussen gemeente en OCMW aan de orde. Zo ook in Opwijk.  De Gemeenteraad – in zitting van 22 september 2011 – en de Raad voor Maatschappelijk Welzijn – in zitting van 18 oktober 2011- hebben reeds een beheersovereenkomst voor samenwerking tussen beide besturen afgesloten.  De beleidsverklaring voor de legislatuur 2013-2018 namens de meerderheidsfracties Open VLD en NVA Opwijk – zoals goedgekeurd door de Gemeenteraad in zitting van 29 januari 2013 en voor kennisgeving aangenomen door de Raad voor Maatschappelijk Welzijn in zitting van 28 februari 2013 – vermeldt volgend uitgangspunt : “We zullen voortdurend synergieën moeten zoeken tussen de gemeente en  OCMW-werking met als doel dat deze werk- en kostenbesparend zijn en de efficiëntie verhogen. We willen bovendien werk maken van een betere en transparante relatie tussen OCMW en gemeente”.

In zitting van donderdag 23 mei 2013 heeft de Raad voor Maatschappelijk Welzijn een visietekst over de samenwerking gemeente/OCMW goedgekeurd. Deze visietekst werd ook goedgekeurd door de Gemeenteraad in zitting van dinsdag 28 mei 2013. In deze tekst wordt niet alleen de algemene visie weergegeven, maar worden de domeinen van de samenwerking vermeld samen met het tijdspad voor een concrete uitwerking van het totaal project.

Voor de ondersteuning van de concrete realisatie van het project “samenwerking gemeente & OCMW” :
a) werd een Stuurgroep opgericht, die bestaat uit een delegatie van beide besturen- zowel op beleids- als op ambtelijk niveau. Deze stuurgroep waakt over de uitvoering van de initiatieven die binnen de vooropgestelde tijdsplanning geprogrammeerd werden. De vergaderfrequentie van deze stuurgroep is minimaal één maal per maand. De praktische en administratieve organisatie van de vergaderingen wordt beurtelings opgevolgd door de secretariaten van beide besturen.
b) wordt eerlang (30 mei 2013) door het College van Burgemeester en Schepenen een extern consultantbureau aangeduid met als opdracht het deskundig begeleiden van de gemeente en het OCMW bij het tot stand komen van de verdere integratie en samenwerking tussen beide besturen.

De opdracht voor deze externe dienst bestaat erin de gemeente en het OCMW te begeleiden om te komen tot een gestructureerde samenwerking die aangepast is aan de beide besturen. De inschrijver moet volgende stappen verzekeren, zoals ook in het lastenboek werd opgenomen:
– Bepaling van de huidige samenwerking en de gewenste samenwerking.
– Opmaken van een visienota waarin het niveau van de toekomstige samenwerking op basis van stap 1 bepaald wordt.
– Toetsing van deze visie aan een organisatiekader waarbij de verschillende elementen die bij een organisatieverandering effect kunnen hebben op de gemeentelijke en/of OCMW organisatie aan bod komen.
– Opmaken van een concreet implementatieplan op basis van de visienota waarbij rekening gehouden wordt met de opmerkingen uit de toetsing.
– Opmaken van een beheersovereenkomst.
– Opvolgen en coördineren van de diverse projecten die in het implementatieplan zijn opgenomen om zo stapsgewijs te komen tot een samenwerking.
– Evaluatie van de samenwerking na een samen met de inschrijver te bepalen termijn.

De eerste realisaties van deze samenwerking moeten geconcretiseerd rond de jaarwisseling.